Achtergrondinformatie

Bloed en urineonderzoek: kies het juiste laboratorium

Waarom laboratoriumonderzoek

Op basis van paragraaf 8.8 van de Regeling Eisen geschiktheid 2000 verwijst de medisch adviseur van het CBR bij een vermoeden van alcohol- en/of drugsmisbruik naar een psychiater voor specialistisch onderzoek. De psychiater voert dat onderzoek uit volgens de richtlijnen die opgesteld zijn door de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie (NVvP).

Richtlijnen NVvP:

Volgens deze richtlijnen moet u als onderdeel van het onderzoek bij (een vermoeden op) een stoornis in alcohol- en/ of drugsgebruik in het kader van de rijgeschiktheid bloed en/of urineonderzoek laten verrichten. Bloedafname is noodzakelijk bij (een vermoeden van) een stoornis in alcoholgebruik of cannabis. Urineonderzoek is noodzakelijk bij (een vermoeden van) een stoornis in het gebruik van andere drugs dan cannabis.

Eisen laboratoriumonderzoek

Laboratoriumonderzoek bij vermoeden op alcoholmisbruik

Bij de bloedafname wordt er standaard een CDT en een GGT bepaald. Aan dit onderzoek heeft de NVKC (Nederlandse Vereniging van Klinisch Chemici) eisen gesteld aan de laboratoria. Aan dit onderzoek worden de volgende eisen gesteld:

  1. Het laboratorium (zowel het laboratorium waar de bloedafname plaatsvindt als het laboratorium waar het feitelijke onderzoek wordt uitgevoerd) voldoet aan de kwaliteitsnorm ISO15189 en geaccrediteerd te zijn door de RvA.
  2. Bloedafname gebeurt door een bevoegde en bekwame medewerker. Bij de bloedafname moet persoonsidentificatie plaatsvinden aan de hand van een geldig identiteitsbewijs. Ook moet het nummer van het identiteitsbewijs minimaal één jaar worden vastgelegd.
  3. De CDT-bepaling wordt uitgevoerd met een door de NVKC goedgekeurde methode. Verificatie van de bepalingsmethode als ook de analyse van CDT gebeurt volgens de ISO 15189 norm.
  4. De GGT bepaling voldoet aan dezelfde normen als de CDT bepaling.
  5. Na de analyse worden de monsters één jaar bewaard bij –20 ºC op het laboratorium waar de analyse werd uitgevoerd. Monsters zijn opvraagbaar door opdrachtgever, cliënt of diens advocaat.
  6. Het uitvoerend laboratorium neemt deel aan het kwaliteitsbewakingsprogramma voor CDT, georganiseerd door SKML. De resultaten uit deze controlemonsters mogen maximaal 10% afwijken van de consensuswaarde.
  7. Alle gegevens, inclusief die van alle kwaliteitscontrole- en calibratiemonsters, worden minimaal een jaar bewaard.
  8. Indien de uitvoering van de CDT bepaling wordt uitbesteed aan een ander laboratorium, moet het verzendend laboratorium zich ervan te verzekeren dat het uitvoerend laboratorium zich aan de geldende Richtlijn houdt.
  9. Sinds 1 januari 2019 moeten uitslagen tevens gestandaardiseerd gerapporteerd worden. Dit betekent dat uitslagen, bovengrens van normaal en afkapwaarde niet meer methode afhankelijk zijn. De gestandaardiseerde uitslagen zijn herkenbaar als CDTIFCC.
  10. Uitslagen worden zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen 3 weken na het moment van afname, verstuurd naar de psychiater.

Laboratoriumonderzoek bij vermoeden op drugsmisbruik

Aan dit onderzoek worden de volgende eisen gesteld:

  1. Het laboratorium voldoet aan de kwaliteitsnorm ISO15189 en geaccrediteerd te zijn door de RvA. Dit geldt zowel voor het laboratorium waar de bloedafname plaatsvindt als voor het laboratorium waar het feitelijke onderzoek wordt uitgevoerd.
  2. Bloedafname gebeurt door een bevoegde en bekwame medewerker. Bij urine- en bloedafname moet persoonsidentificatie plaatsvinden aan de hand van een geldig identiteitsbewijs. Ook moet het nummer van het identiteitsbewijs minimaal één jaar worden vastgelegd.
  3. Bij de urineafname gelden de volgende richtlijnen: de betrokkene wordt verwezen naar een toilet binnen zicht van de laborant. Betrokkene neemt geen jassen en tassen mee het toilet in. De ontvangen urine wordt door de medewerker gecontroleerd op temperatuur (handwarm) als ook kleur (helder geel tot okergeel). Alleen dan wordt deze in ontvangst genomen voor het onderzoek.
  4. Indien de uitvoering van de test wordt uitbesteed aan een ander laboratorium, moet het verzendend laboratorium zich ervan te verzekeren dat het uitvoerend laboratorium zich aan de geldende Richtlijn houdt.
  5. U verricht alleen onderzoek op de stoffen die op de aanvraag vermeld staan.
  6. Bloedonderzoek: bij cannabis verricht u bloedonderzoek op THC-COOH.
  7. Urineonderzoek: bij Amfetamine, MDMA, Cocaïne, Heroïne, Methadon, Benzodiazepines en GHB verricht u urineonderzoek. Bij een positieve screening (immunologie) wordt er standaard een confirmatietest (gaschromatograafmassaspectrofotometer) verricht voor de desbetreffende stof.
  8. Bij de urinescreening wordt standaard de kreatinine waarde bepaald teneinde de betrouwbaarheid van het monster te testen.
  9. Verificatie van de bepalingsmethode gebeurt volgens de ISO 15189 norm.
  10. Na de analyse worden de urine- en/of bloedmonsters één jaar bewaard bij -20 ºC op het laboratorium waar de analyse werd uitgevoerd. Monsters zijn opvraagbaar door de opdrachtgever, client of diens advocaat.
  11. Alle gegevens, inclusief die van alle kwaliteitscontrole- en calibratiemonsters, worden minimaal één jaar bewaard.
  12. Uitslagen worden zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen 3 weken na het moment van afname, verstuurd naar de psychiater.

Laboratoria voor afname (per provincie)

Hieronder vindt u per provincie de laboratoria waar u terecht kunt voor afname van bloed- of urineonderzoek. In de eerste kolommen staat voor welk onderzoek u bij het laboratorium terecht kunt. Voor het onderzoek bij alcohol en cannabis wordt bloed afgenomen. Voor het onderzoek bij de overige drugs vindt urineonderzoek plaats.

Toelichting *:

* CDT en GGT (alcohol)
** THC-COOH (cannabis)
*** cocaïne, methadon, opiaten, XTC/Amfetamine, heroïne, GHB, benzodiazepinen (overige drugs)

Informatie voor laboratoria

Wilt u als laboratorium in de lijst opgenomen worden? Stuur dan een bericht aan rijgeschiktheid.specialistenbeheer@cbr.nl

Lees de handleiding voor laboratoria voor laboratoriumonderzoek bij een vermoeden van alcohol- en/of drugsmisbruik.

Informatie voor psychiaters

Alleen het laboratoriumonderzoek van een door het CBR goedgekeurd laboratorium wordt geaccepteerd.

In het overzicht van laboratoria voor afname staan de laboratoria waar de betrokkene naartoe kan voor bloed- en/of urineafname.

Sommige laboratoria sturen het sample voor analyse door naar een ander laboratorium. Ook kan het sample doorgestuurd worden naar een aantal laboratoria die zelf geen afnamepunten hebben. Het gaat om de laboratoria:

  • STEIN
  • Eurofins
  • Ziekenhuisapotheek Gelre ziekenhuizen (www.gelre-ilab.nl)
  • Apotheek Haagse Ziekenhuizen
  • Algemeen Medisch Laboratorium te Antwerpen (AML) – CDT bepaling

Lees de handleiding voor psychiaters voor laboratoriumonderzoek bij een vermoeden van alcohol- en/of drugsmisbruik.

feedback